Situatie
Een echtpaar wil samen uit het leven stappen. Ze zijn zich aan het oriënteren op een zorgvuldige zelfdoding en hebben contact opgenomen met het adviescentrum. Een consulent van het Adviescentrum heeft het echtpaar bezocht en geïnformeerd over de mogelijkheden.
Het echtpaar is al meer dan 50 jaar bij elkaar en samen hebben ze twee dochters. Ze hebben een liefdevolle en artistieke relatie en genieten van een rijk sociaal leven. Meneer heeft een Italiaanse achtergrond en is voor de liefde naar Nederland geëmigreerd.
Mevrouw is vitaal en heeft slechts lichte gezondheidsklachten. Ze geeft hiernaast aan dat ze erg moe is. Meneer heeft verschillende beroertes gehad waarvan de gevolgen nog merkbaar zijn. Ook vertoont hij verschijnselen van vergeetachtigheid. Hij denkt dat hij aan het dementeren is, want het zit in de familie. Meneer heeft inmiddels een hersenscan laten maken waarop hersenbeschadigingen zichtbaar waren, maar het is geen dementie. Toch vreest het echtpaar nu voor de toekomst, want het mogelijke vooruitzicht van dementie is onverteerbaar voor ze. Beiden willen samen uit het leven stappen. Ze zijn er principieel op tegen om anderen te belasten met hun stervenswens, daarom heeft een autonome methode hun voorkeur. De dochters respecteren hun wens.
Ze hebben euthanasie aangevraagd en alleen meneer zou in aanmerking kunnen komen voor euthanasie. De SCEN arts geeft aan dat er bij mevrouw geen voldoende medische grondslag aanwezig is voor euthanasie. Het echtpaar heeft ook een mislukte zelfdoding achter de rug. Als het aan meneer lag, zou hij het liefst hand in hand met zijn geliefde het ravijn inspringen, daar waar ze jaren geleden een prachtige wandeling hebben gemaakt. Echter de overlast die ze dan zouden veroorzaken strookt niet met hun wens om anderen niet te belasten.
Systeembenadering
Waarom wil een vitale vrouw zonder zware medische klachten samen met haar partner sterven ? Professionals maken soms gebruik van de systeemtheorie om beter inzicht te krijgen in een specifieke situatie.
Adviseur Mandy Leidekker: “Systeemtheorie gaat er van uit dat een individu gevormd wordt door zijn of haar sociale omgeving. Als we een kwestie beter willen begrijpen is het daarom van belang om de sociale relaties rondom een persoon in kaart te brengen en te analyseren. Om meer inzicht te krijgen in de stervenswens van dit echtpaar, zouden we daarom ook moeten kijken naar de sociale context van beide individuen.”
Het echtpaar is innig met elkaar verbonden, al meer dan 50 jaar lang. Ze willen niet meer leven zonder elkaar. Daarnaast hebben ze twee dochters die hun wens respecteren. Voor beide partners is hun wederhelft de belangrijkste persoon in hun leven, zij verhouden zich tot elkaar en samen hebben ze een stervenswens ontwikkeld. De wederzijdse verbondenheid van een koppel is niet altijd zichtbaar voor de buitenwereld. Dit kan tot uiting komen op het moment dat één van de twee dreigt weg te vallen. In dit geval uit zich dat in een stervenswens. De stervenswens van het koppel is op dit moment niet actueel. Zij zijn zich alleen aan het oriënteren op de mogelijkheden om samen uit het leven te stappen.
De problematiek van samen sterven blijft complex. Het is belangrijk om de wens serieus te nemen. Om inzicht te krijgen in deze casus is het van belang om verschillende factoren mee te wegen, waaronder de sociale context.
Nadya Viegas, antropoloog & werkzaam bij het Adviescentrum.
