De NVVE is teleurgesteld over de uitspraak. Hierdoor blijft de situatie in stand dat de overheid zijn burgers het recht op waardig sterven in eigen regie onthoudt. Hulp bij zelfdoding blijft strafbaar voor mensen die niet in aanmerking komen voor euthanasie. Zij krijgen ook geen toegang tot middelen om een waardige dood mogelijk te maken. Waarom moeten mensen op een verschrikkelijke wijze aan hun einde komen? En waarom baseren we ons op achterhaalde wetgeving, gemaakt toen het zelfgekozen levenseinde nog ‘zondig’ was? Inmiddels halen Duitsland en Oostenrijk ons in als het gaat om het – onder voorwaarden- toestaan van hulp bij zelfdoding.
Dat moet toch anders kunnen?
Geregeld hoort de NVVE schrijnende verhalen van mensen die niet ernstig ziek zijn, maar wel klaar zijn met leven en morgen niet meer wakker willen worden. Als er geen sprake is van een stapeling van ouderdomsklachten kunnen deze mensen niet bij hun dokter terecht, want voor euthanasie komen ze niet in aanmerking. Sommigen zien daardoor geen andere uitweg dan op een verschrikkelijke manier een einde aan hun leven te maken. Met veel leed voor de persoon zelf, naasten en omstanders. De harde cijfers van het CBS liegen er ook niet om: vorig jaar gingen 135 80-plussers over tot zelfdoding, het merendeel op gruwelijke en verminkende wijze. In bijna één op de vijf suïcides gaat het om iemand van 70 jaar of ouder.
“Dat moet toch anders kunnen?”,zegt Fransien van ter Beek (bestuursvoorzitter NVVE).,,Mensen met een weloverwogen en persistente doodswens moeten kunnen kiezen voor een zorgvuldige en waardige dood in eigen regie, óók als zij niet ziek zijn en dus niet voor euthanasie in aanmerking komen. Daarvoor moeten zij toegang krijgen tot een legaal, waardig, veilig en betrouwbaar stervensmiddel. En moeten mensen openlijk steun van hun naasten kunnen vragen en krijgen, zodat zij niet in eenzaamheid of met angst voor vervolging van dierbaren sterven.”
In Duitsland en Oostenrijk kan het wel
Het recht om ‘zelf te bepalen hoe en wanneer te sterven’ is al erkend door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.In 2011 besliste het Europees Hof in Straatsburg dat ieder mens het recht heeft om zelf te bepalen op welk moment en op welke wijze hij of zij wil sterven. In Duitslanden Oostenrijk trokken rechters uit het zelfbeschikkingsrecht de conclusie dat mensen recht op een ‘zelfgekozen dood’ hebben en daarbij de hulp van anderen mogen vragen. De NVVE vindt dat Nederland zou moeten erkennen dat de huidige wet te weinig rekening houdt met het zelfbeschikkingsrecht en deze uitspraken moeten aangrijpen om het verbod op hulp bij zelfdoding aan te passen.
Een achterhaald wetsartikel
Het Nederlandse verbod op hulp bij zelfdoding laat géén ruimte voor hulp aan mensen die goed weten wat ze doen en vrijwillig tot zelfdoding besluiten. Dat is duidelijk geworden in de rechtszaak tegen Albert Heringa. Het verbod op hulp bij zelfdoding stamt uit 1886 (artikel 294 lid 2 Wetboek van Strafrecht) en is een overblijfsel uit de tijd waarin men zelfdoding op zichzelf zondig en strafwaardig vond. Hier is 20 jaar geleden – met de komst van de euthanasiewet – een uitzondering op gemaakt die alleen voor artsen geldt. Naasten die hulpverlenen zijn nog steeds strafbaar en riskeren tot wel drie jaar gevangenisstraf te krijgen voor een daad van mededogen.
Angst voor misbruik
Veel mensen denken dat het verbod op hulp bij zelfdoding er is om te voorkomen dat mensen anderen aanzetten tot zelfdoding. Angst voor misbruik is echter niet de reden dat hulp bij zelfdoding is verboden. Het aanzetten tot zelfdoding is namelijk al verboden met een ander wetsartikel, en het doden van een persoon is echt wat anders dan het enkel hulp bieden bij een zelfdoding.
Blijven strijden
De NVVE roept de politieke partijen op om nu eindelijk op te komen voor mensen met een serieuze doodswens. Dat kan door werk te maken van het wetsvoorstel Voltooid leven en door het verbod op hulp bij zelfdoding af te schaffen. Als de wetgever het huidige achterhaalde wetsartikel vervangt door duidelijke wetgeving dat waarborgt dat er sprake is van een vrije wil, loopt Nederland niet alleen voorop met wetgeving, maar ook in lijn met het EVRM. Maar bovenal voorkomen we een verschrikkelijk en onwaardig levenseinde. Daar blijft de NVVE voor strijden. Een waardig levenseinde zou voor iedereen beschikbaar moeten zijn.
