De bijeenkomsten waren georganiseerd naar aanleiding van het verzoek van een aantal NVVE-leden om meer mogelijkheden voor betrokkenheid bij de vereniging te creëren. De ledenberaden trokken een breed en gevarieerd publiek. Er waren mensen die nog maar net lid waren en anderen die al jaren actief zijn in de NVVE, de Coöperatie Laatste Wil (CLW) en/of (voorheen) Uit Vrije Wil.
Wat vrijwel alle deelnemers met elkaar gemeen bleken te hebben, was een groot verlangen naar zelfbeschikkingsrecht en onvrede over de grenzen van de huidige euthanasiewet. Op de vraag of de aanwezigen vonden dat de huidige euthanasiewet voldoet, waren de opgestoken rode kaarten (nee) telkens in de meerderheid. 'Ik wil mijn eigen einde kunnen regisseren', verwoordde iemand het kernachtig.
Schoon genoeg
Gespreksthema van de ledenberaden was de strategische nota, die directie en bestuur november vorig jaar presenteerden. Elke bijeenkomst werd ingeleid door bestuursvoorzitter Margo Andriessen en directeur Robert Schurink. Met behulp van de methodiek van Nederland in Dialoog, waarin ervaringen delen en goed naar elkaar luisteren centraal staan, werd in kleine groepjes gediscussieerd. Voor de pauze ging het over het autonome scenario, na de pauze over het medische scenario.
Het autonome scenario, met zelfbeschikkingsrecht als uitgangspunt, kon op veel bijval rekenen. 'Je mag wel geboren worden, maar niet doodgaan wanneer je wilt', zei een deelneemster. 'Ik heb schoon genoeg van artsen die niet naar je luisteren.'
De term 'semi-autonoom', die in de strategienota stond, was inmiddels geschrapt, zo bleek uit de brief die de uitnodiging vergezelde. De term geeft aanleiding te denken dat de NVVE haar ideaal van volledige zelfbeschikking heeft verlaten, maar dat is niet het geval, zo luidde de uitleg.
Het voorstel om een legale proef met het beschikbaar stellen van een laatstewilpil te houden, kreeg eveneens veel bijval, maar ook kritiek. De meerderheid van de deelnemers toonde zich een groot voorstander van een laatstewilpil. 'Ik wil dat die laatstewilpil er komt, en wel nu', zei een deelnemer. 'Maar een legale proef duurt veel te lang.' Het begrip 'proef' leidde soms overigens ook tot onbegrip: 'Proeven? Als je één likje van zo'n pil neemt, ben je toch meteen dood?!'
Utopie
De discussie over het medische scenario, na de pauze, was voor met name nieuwe leden wat moeizamer. Om bijvoorbeeld de vraag te kunnen beantwoorden wat het voordeel zou zijn van het opheffen van de regionale toetsingscommissies euthanasie (RTE's), is wel enige kennis van hun rol en taak vereist.
De meningen liepen uiteen. Waar de één controle door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en tuchtrecht voldoende waarborg voor zorgvuldigheid vond, liet een ander de toetsingscommissies liever bestaan. 'Maar ze zouden wel steekproefsgewijs in plaats van alle gevallen kunnen controleren.'
Iemand deed de NVVE de suggestie aan de hand om er bij alle medische opleidingen op te hameren dat de euthanasiewet als verplichte lesstof wordt onderwezen. Een ander vond dat artsen een euthanasieverzoek alleen mogen afwijzen als zij hun weigering beargumenteren. Een derde noemde het voorstel om de strafbaarstelling van euthanasie op te heffen, 'een utopie'. 'Je blijft toch altijd afhankelijk van de dokter.'
Verwarring
De discussie werd bij tijd en wijlen fel in het laatste deel van de bijeenkomsten, waarin ruimte was voor vragen en opmerkingen richting NVVE-bestuur en -directie. Veel kritiek was er, vooral van langjarige en actieve leden, op het verlaten van de driedeling die in de strategienota van 2008 was aangenomen: de medische route (alleen een rol voor de arts), de hulpverlenersroute (ook anderen mogen helpen) en de autonome route (volledige zelfbeschikking).
'Dat schept alleen maar verwarring', zei Wouter Beekman, actief NVVE-lid en lid van het voormalige Burgerinitiatief Uit Vrije Wil. CLW-secretaris Gert Rebergen sprak enigszins dreigend: 'Als de NVVE die routes nu verhaspelt, heeft dat consequenties voor de manier waarop ik me als NVVE-lid ga gedragen.'
Die discussie leidde bij een ander lid tot een emotionele oproep: 'Ik zou het bui-ten-ge-woon betreuren als de kleine club van de CLW en de grote van de NVVE over dit onderwerp niet door één deur zouden kunnen. Laat dat toch niet gebeuren.'
Directie en bestuur beloofden de inbreng van de ledenberaden mee te nemen in de formulering van de definitieve strategienota, die op 14 mei door de algemene ledenvergadering (ALV) zal worden besproken.
