Dit jaar organiseerden wij weer de Week van de Euthanasie, deze keer voor de vijfde maal. Al in de aanloop naar deze speciale week, waarin we aandacht vragen voor hulp bij zelfdoding en euthanasie, was er veel mediabelangstelling. Vanaf het begin van het jaar was er bijna dagelijks wel een bericht in de media over dit onderwerp. Of het nu euthanasie bij minderjarigen betrof, de commissie Schnabel of een persoonlijk portret van een ernstig zieke medemens, voor wie het lijden ondraaglijk was geworden. De week van de euthanasie leeft, kunnen we constateren.
De Strijd om het Einde
De NVVE Jongeren startten de week op zaterdag met een congres waar we u eerder over informeerden. Ze lanceerden ook een nieuwe website, beslist de moeite waard om een kijkje te nemen. Op zondag keken tal van genodigden met ons naar de mooie documentaire die Nan Rosens heeft gemaakt over de periode die vooraf ging aan de euthanasiewet. Dappere dokters als Sutorius, Schoonheim, Postma en Chabot en verstandige rechters hebben de euthanasiepraktijk in ons land mogelijk gemaakt, ruim voordat de Tweede Kamer in 2001 besloot tot invoering van de eerste euthanasiewet ter wereld. We zijn bijna 15 jaar verder en inmiddels hebben zo’n kleine 50.000 mensen in ons land hulp bij zelfdoding of euthanasie gekregen. Elk jaar neemt hun aantal nog toe, in 2014 betrof het 4% van de sterfgevallen in ons land. Na afloop van de film, die u hier terug kunt zien, was er een dialoog met een panel van deskundigen over de toekomstgerichtheid van de wet. Een verslag van deze mooie bijeenkomst, in aanwezigheid van de oprichtster van de NVVE Klazien Sybrandy-Alberda en de kinderen van mevrouw Els Borst en Truus Postma, kunt u hier lezen. Op woensdag organiseerden we nog een publieksbijeenkomst waar enkele honderden aanwezigen waren. De film is dinsdagavond uitgezonden op NPO 2 en zal ook op het filmfestival in Cannes worden vertoond.
De Levenseindekliniek
Op maandagavond was op NPO 2 de uitzending van de film van de Levenseindekliniek, waarin drie complexe euthanasieverzoeken werden gevolgd. Het is een aangrijpende film geworden met drie korte portretten van mensen die niet meer wilden leven, op sommige momenten sprongen de tranen me in de ogen. Deze film heeft veel losgemaakt. Van een hoogleraar die riep dat het moord was wat hij had gezien tot een palliatief deskundige die kans zag om de euthanasiepraktijk nog een keer aan de schandpaal te nagelen en zelfs sprak van executie. Natuurlijk waren er in de dagen daarna de obligate Kamervragen. Op twitter ook veel positieve reacties van voorstanders van euthanasie die het een mooie, eerlijke documentaire vonden. Maar ook negatieve reacties van mensen die afgingen op wat ze zagen, zonder het hele zorgvuldige proces dat eraan voorafgaat te kunnen inschatten. Termen als Huppekee-euthanasie en euthanasie-marketing vlogen kwistig in het rond. Dat maakte ook dat er ook bezorgde reacties waren van leden die liever hadden gezien dat de film de in acht genomen zorgvuldigheid had laten zien. Daar hebben de filmmakers niet voor gekozen. De NVVE heeft de Levenseindekliniek opgericht juist omdat deze complexe verzoeken door de huisarts niet worden gehonoreerd. Een euthanasieverzoek is geen gril, maar betreft mensen die het leven niet meer waard vinden om te leven en waardig willen sterven. Veelal betreft dit mensen met terminale kanker, maar ook mensen met chronische psychiatrische klachten, dementie of een voltooid leven, zoals de drie voorbeelden in de film. Mensen geven daarbij herhaaldelijk aan op enig moment euthanasie te willen, zoals vastgelegd in hun schriftelijke euthanasieverzoek, dat onlangs door het Openbaar Ministerie als een belangrijk kluisdocument is bestempeld. Ik heb groot respect voor de gespecialiseerde artsen en verpleegkundigen van de Levenseindekliniek die jaarlijks 1200 vaak complexe euthanasieverzoeken beoordelen, waarvan ze er overigens in 2015 maar 400 hebben gehonoreerd. Zij voeren de euthanasiewet professioneel en deskundig uit. Ook in de drie genoemde situaties heeft de Regionale Toetsingscommissie Euthanasie het als zorgvuldig beoordeeld. Ik vind het ongepast dat op grond van beelden uit een documentaire zelfverklaarde deskundigen zich een mening aanmeten over deze artsen en, en passant, familieleden respectloos beschuldigen van van alles en nog wat. Daarom was ik blij vandaag in de Volkskrant een degelijk verhaal te lezen van een journaliste die de moeite heeft genomen om het hele verhaal van een van de geportretteerde patiënten te vertellen. De documentaire heeft veel discussie losgemaakt en dat is begrijpelijk. De dialoog moet echter niet gevoerd worden over de ruggen van patiënten en familie die hun toestemming hebben gegeven om in deze documentaire te worden verfilmd.
