Palliatieve sedatie

Wat is palliatieve sedatie?

Palliatieve sedatie is een normale medische handeling, waarbij het bewustzijn van een patiënt in zijn laatste levensfase wordt verlaagd. Het doel is het lijden van de patiënt te verlichten en niet om ervoor te zorgen dat de patiënt eerder sterft. Bij euthanasie is dat anders: de arts dient middelen toe aan de patiënt, juist met de bedoeling dat die overlijdt. Daarom valt palliatieve sedatie wél onder normaal medisch handelen en euthanasie is dat niet.

Voorwaarden palliatieve sedatie

Een arts mag palliatieve sedatie toepassen als hij verwacht dat de patiënt niet langer dan twee weken te leven heeft en ondraaglijk lijdt aan symptomen die niet op andere wijze te verhelpen zijn.

Het is dus een medisch besluit, dat met de patiënt zelf, zijn naaste familie of een vertegenwoordiger wordt overlegd. In de richtlijn palliatieve sedatie van de artsenorganisatie KNMG staat duidelijk beschreven wanneer palliatieve sedatie medisch gezien verantwoord is.

Verschillen met euthanasie

Omdat sedatie uiteindelijk vaak het overlijden van de patiënt tot gevolg heeft, is het verschil tussen euthanasie en palliatieve sedatie voor veel mensen niet duidelijk. Maar het doel, de procedure en ook de wettelijke positie verschillen. 
Lees meer over de belangrijkste verschillen tussen euthanasie en palliatieve sedatie.

Meer informatie over palliatieve sedatie

De sites Pal voor U en Palliatieve Zorg geven veel informatie over palliatieve sedatie. Hoe de zorg wordt georganiseerd en gefinancierd, is te vinden op de website van Zorgwijzer. 

Veel gestelde vragen

• Wanneer wordt gekozen voor palliatieve sedatie?

  Als een patiënt ondraaglijk lijdt, door een of meer onbehandelbare ziekteverschijnselen, dan mag een arts in overleg met de patiënt of diens vertegenwoordiger overgaan tot palliatieve sedatie. Voorwaarde is dat de levensverwachting nog hooguit één tot twee weken is.

• Is palliatieve sedatie hetzelfde als euthanasie?

  Nee, palliatieve sedatie is normaal medisch handelen: de patiënt krijgt een slaapmiddel, waarmee hij in een diepe, continue slaap wordt gebracht. De patiënt eet en drinkt niet meer en op enig moment volgt een natuurlijke dood. Dit kan een aantal dagen duren. Bij euthanasie wordt een middel toegediend dat de werking van het hart stopzet. De patiënt overlijdt vrijwel meteen.

  Lees meer over de belangrijkste verschillen tussen euthanasie en palliatieve sedatie.

• Kun je zelf kiezen voor euthanasie of palliatieve sedatie?

  Ja, als je tenminste nog zelf je keuze kunt bepalen. Euthanasie is geen recht, maar een verzoek aan de arts en euthanasie hoort niet tot het normaal medisch handelen.

• Wat maakt het uit als een patiënt al in de laatste levensfase is?

  Een patiënt kan bij een ondraaglijk lijden een nadrukkelijke en weloverwogen wens hebben om op een door hem zelf gekozen moment in te slapen. In zo'n geval doe je een verzoek aan de arts om euthanasie. Met palliatieve sedatie wordt het lijden van de patiënt verlicht.

• Kan een patiënt kiezen voor palliatieve sedatie?

  Ja, een patiënt kan kiezen voor palliatieve sedatie. De arts beoordeelt dan of er een indicatie voor is. Aan palliatieve sedatie gaat altijd een fase vooraf waarin een arts de situatie van de patiënt bespreekt en de patiënt goed voorlicht, zodat er nog ruimte is voor afweging.

• Moet de arts palliatieve sedatie melden?

  Een arts hoeft palliatieve sedatie niet te melden aan de gemeentelijke lijkschouwer of te laten toetsen door een regionale toetsingscommissie euthanasie. Het is immers een gewone medische handeling. Dat is ook een groot verschil met euthanasie: een arts is verplicht een euthanasie te melden en dan beoordeelt een toetsingscommissie achteraf of aan alle voorwaarden is voldaan.