‘Van onze moeder hebben we altijd gedacht dat ze lidnummer 0001 had, zo snel gaf ze zich op bij de NVVE. Ook haar huisarts en wij kinderen hadden briefjes van haar gekregen met duidelijke instructies: géén reanimatie, geen verlenging van een uitzichtloos leven.
Hartprobleem
Toch was ze de meest levensluchtige vrouw die je je maar voor kon stellen, sportief en vol energie.
Op haar vijftigste werd een hartprobleem gevonden, maar in een operatie voor een nieuwe hartklep had ze geen zin, bang voor het risico. Ze hield zich wel voorbeeldig aan dieetvoorschriften en medicatie. Toen vond ze het een goed moment om lid te worden van de NVVE. Want ooit de regie uit handen te moeten geven, daar paste ze voor!
Pas bijna dertig jaar later vond ze het tijd om afscheid van ons te nemen. Natuurlijk bereidde ze alles voor, zelfs de te erven spulletjes werden vast onder ons drieën verdeeld.
De SCEN-arts had nog zijn twijfels; deze patiënte zag er niet uit als iemand met ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Maar uiteindelijk begreep hij dat dit leven voor haar dat wél was.
Pyjama
Die woensdag dat de huisarts kwam, zal ik nooit vergeten. Ik sliep al twee weken bij haar en deze ochtend zei ze dat ze zich maar niet zou aankleden. Ze wilde gewoon sterven in haar pyjama en ook zo in de kist. ‘s Middags wilde ze graag wat tomatensoep en toen ik haar die bracht, vroeg ze of ik nog wel even verse bieslook wilde knippen en erdoor wilde doen. Dit alles speelde zich af een uurtje voordat de arts zou komen. Ik heb haar gezegd dat ik haar best in een rolstoel zou willen duwen en dat ze nog maar even bij ons moest blijven, maar natuurlijk wilde ze dat niet.
Anijs
Toen de arts kwam, waren mijn broer en zus er ook bij. De schoonkinderen moesten beneden blijven. Ze kreeg een drankje met slaapmiddel. Wij roken er allemaal even aan. Het rook naar anijs, dezelfde geur als de muisjes op de beschuitjes bij een geboorte. Voor ons was de cirkel nu rond.
Na het drankje te hebben opgedronken wilde ze nog versgeperst sinaasappelsap, want ze wilde met een lekkere smaak in haar mond overlijden. Toen ging ze rustig liggen om na een paar tellen te zeggen dat het spulletje niet werkte.
Maar enkele minuten later, voordat we het eigenlijk wisten, was onze moeder overleden, volledig volgens haar eigen wil. Dat gaf ons ook de kracht om met dit verlies om te gaan: haar keus, haar einde.
We zullen haar altijd herinneren zoals ze was en zijn haar zelfs dankbaar, dat ze ons dit heeft “gegeven”.
Voor mij in ieder geval een reden om haar voorbeeld eens te volgen als het nodig mocht zijn.’
