‘Na een periode van ziekenhuis en darmproblemen leek het beter te gaan met mijn moeder. Helaas wordt ze op kerstavond in 2016 aangereden. Ze houdt er een breuk in haar rug aan over. Van een actieve vrouw die vol in het leven staat, wordt ze een vrouw die alleen nog maar achter een rollator kan lopen. Een wandeling naar de supermarkt is eigenlijk al te ver. Veel ondraaglijke pijn, waar niks aan te doen is. Meerdere malen geeft ze aan dat ze dit niet wil. Dan krijgt ze er lymfklierkanker bij en vindt ze het genoeg geweest. We zetten het traject van euthanasie in. Een geweldige huisarts en een lieve SCEN-arts geven ons de kans een datum te bepalen. Het wordt 4 juli 2017.
Samen genieten we van de tijd die we nog hebben. Veel gepraat, veel gedaan en bovenal veel samen gedeeld en samen besloten dat het goed is. Dat het tijd is om afscheid te nemen, hoeveel pijn dat ook doet. Mam wil nog een keer met mij op vakantie. We besluiten naar Cuba te gaan, een land waarvan ze vindt dat ik er geweest moest zijn. Ze wil nog één keer genieten van de wereld, van andere culturen. Het wordt een hele missie: de reis met alle medicijnen (onder andere morfine), rolstoel en begeleiding is een gedoe. Maar eentje die het meer dan waard is: het wordt de meest bijzondere en waardevolle vakantie die ik in mijn leven heb gehad.
Samen besluiten we hoe we dit aan haar kleinkinderen (toen 8 en 10 jaar) vertellen. Open en eerlijk: de huisarts zal met een speciale prik oma helpen overlijden. De datum vertellen we niet. De zondag ervoor ga ik met de kinderen naar oma. We genieten, lachen en hebben plezier. Oma moet nog één ding voor ze doen: springen. Nou, dat lukt. Het filmpje wordt af en toe lachend teruggekeken. Wat hebben we een lol gehad die dag. En wat was het afscheid zwaar en heftig. De kleinkinderen weten dat dit waarschijnlijk de laatste keer is dat ze oma zien. Maar ook zij zeggen: “Het is goed oma”.
We spreken ook samen met de uitvaartondernemer. Een geweldige man, die snapt wat we willen: een waardig afscheid. Zonder kaarsen, een diepe wens van mam. De kaarten zijn uitgezocht, de enveloppen geschreven, de bloemen geregeld, de foto voor bij de kist is uitgezocht.
Mam zit naast me in haar hoekje op de rode bank. Ze is trots. Trots op het feit dat ze altijd zelf heeft bepaald wat ze wilde en deed. Trots op haar dochter en kleinkinderen. Trots op het leven dat ze heeft gehad. Ze wil weten wat ik ga zeggen op de uitvaart. Mijn stuk is bewust nog niet klaar. Ze zou er, met haar docentenachtergrond, met de rode pen doorheen zijn gegaan. Lachend erkent ze dat dat zo is.
De ochtend dat de huisarts komt, zijn we uiteraard bij mam. Het meest spannende vindt ze het aanleggen van het infuus. Als dat achter de rug is, is de spanning er af. De rest van de ochtend slaapt ze op haar rode bank. Met mijn tante, oom en nicht deel ik herinneringen, huilen en lachen we.
Om half 1 wordt ze wakker, een half uur voordat de huisarts komt. Ze schrikt van de tijd en zegt: “Nog even roken, nu kan het nog.” De laatste sigaret en dan is het zover. We zitten bij haar. Ze gaat iedereen langs en vraagt: “Blijf je erbij?” We zeggen stuk voor stuk ja, en dan is ze er klaar voor. Het gaat snel, mam is snel overleden, maar oh zo mooi. Waardig, en zoals ze het altijd heeft gewild. Regie tot op de laatste seconde (en erna, zo blijkt later).
Nu ben ik alleen; geen ouders, geen broers en zussen. Ik ben allesbehalve eenzaam. Ik geniet van het leven, ik sta er volop in en zal doen wat mam heeft gewild: leef de dag en ga ervoor! Als ik dit traject over moest doen, zou ik het precies zo gedaan hebben. Ik heb nooit spijt gehad, al is het missen er natuurlijk wel.
Zoals mijn moeder vaak zei, naar het gedicht van Neeltje Maria Min: “Voor wie ik liefheb wil ik heten”.
